Vuile handen

Wie de bespreking over de toekomst van het kerkverband van de CGK volgt, kan zich verbazen over de uitspraken die door het moderamen, afgevaardigden en preadviseurs worden gedaan. Met grote stelligheid wordt herhaaldelijk gesteld dat de kerken vragen om duidelijkheid en geestelijke leiding van de synode om de crisis in het kerkverband op te lossen. Het is echter retoriek, kennelijk bedoeld om een besluit te forceren. Professor Kater spande als preadviseur namens alle preadviseurs de kroon met zijn preadvies dat een hoog demagogisch gehalte kende en bovendien autoritair getoonzet was. 

Geen verificatoire feiten

Tot nu toe heeft geen enkele afgevaardigde met verificatoire feiten onderbouwd waaruit blijkt dat ‘’de kerken wachten op duidelijkheid ‘’ of woorden van gelijke strekking. Daaromtrent zijn geen instructies vanuit de kerken ingediend. Voor zover het moderamen verwijst naar de instructie van de classis Zwolle, wordt daarin gevraagd om een handelingskader in verband met kerken die afwijken van kerkelijke besluiten ten aanzien van Vrouw en Ambt en in mindere mate homoseksualiteit. Echter, op het grondvlak van de plaatselijke gemeenten gaat het kerkelijke leven onverstoorbaar door. Dat ds Fokkema constateert dat elk pastoraal bezoek begint over de crisis in het kerkverband, is weinig zeggend. Dat het een belangrijk onderwerp is dat gemeenteleden bezighoudt, is ongetwijfeld waar; een groot deel van de kerkleden voelt zich verbonden met en zijn betrokken bij het wel en wee van het kerkverband. Dat is echter wat anders dan dat het kerkelijk leven stagneert in de plaatselijke kerken. Daarvan is niet gebleken. Kerken houden kerkdiensten, er vinden kerkenraadsvergaderingen en catechese plaats, de VVB wordt betaald en alles vindt gewoon doorgang. Er zijn geen overtuigende argumenten die deze feiten weerspreken.  

Gewone voortgang

Ook het argument dat steeds meer classes ‘vastlopen’ wordt verder door niemand nader feitelijk onderbouwd. Als daarmee bedoeld wordt dat het de behoudende flank niet lukt om de linkerflank via vermaan en tucht te dwingen zich te schikken naar de meerderheidsbesluiten, betekent dat op zichzelf niet dat het kerkverband niet meer functioneert, maar hooguit dat zij niet optimaal functioneert. Echter, de praktijk is dat noodzakelijke  classicale werkzaamheden gewone doorgang vinden, zelfs in de classis Zwolle. Dat het afwijken van kerkelijke besluiten veel tijd kost en energie, hangt er ook vanaf hoe binnen de kerken daarmee wordt omgegaan, maar principieel zijn tijd en energie geen redenen om daarmee te concluderen dat de classes zijn vastgelopen. Ook hier geldt dat de voortgang van het Evangelie niet in het geding is, althans dat is op geen enkele wijze aannemelijk gemaakt, laat staan bewezen.

Behoudende flank wil niet

Wat er wel gaande is, is dat de behoudende flank van de linkerflank af wil. Zij heeft geen geduld meer en wil kost wat het kost tot scheuring komen, omdat zij inmiddels beseft dat de linkerflank uit principe niet te bewegen is om het meerderheidsbesluit inzake vrouw en ambt te volgen. Om de ernst van de situatie te onderstrepen, wordt ook het thema over homoseksualiteit erbij gehaald, ondanks dat het geen thema op de agenda is van de generale synode. Dat het geduld op is blijkt uit de onwelwillendheid van de behoudende flank om van belang zijnde rapporten die kunnen helpen richting te geven om uit de impasse te komen, te bespreken. De rapporten ecclesiologie en hermeneutiek worden buiten de bespreking gelaten en vanuit de behoudende flank lijkt er geen enkele interesse in te zijn. Vermoedelijk omdat de inhoud van deze rapporten haar niet bevalt. Het zou namelijk een ander licht kunnen werpen op het besluit vrouw en ambt en daarmee het eigen standpunt relativeren. Van liefde tot het uiterste is evenwel feitelijk geen sprake. 

Consequentie van niet verdragen

En de meerderheid hoeft de minderheid niet te verdragen. Zij mag naar gereformeerd kerkrecht uitspreken dat zij het minderheidsstandpunt niet wil of kan verdragen. Daarvan is echter de consequentie dat er een kerkbreuk ontstaat. Zo’n kerkbreuk is schadelijk in velerlei opzicht. Gemeenten die scheuren, families die erdoor getroffen worden, maar het heeft ook gevolgen voor de activiteiten en de middelen voor die activiteiten. Zelfs het voortbestaan van de TUA, de houdbaarheid van de emeritikas en allerlei projecten komen in gevaar, omdat het overblijvende smaldeel de kosten daarvan vermoedelijk niet kan opbrengen. Echter, dat zijn de gevolgen die horen bij principes. Het lijkt er sterk op dat deze consequenties te verstrekkend zijn om welke reden er nu naarstig wordt gezocht naar een model waarbij in het bijzonder de TUA overeind kan worden gehouden. 

Mammon

En dat wekt de schijn dat niet zozeer gehoor wordt gegeven aan Jezus' oproep om eerst het Koninkrijk van de hemelen te zoeken en zijn gerechtigheid, maar eerder gebogen wordt voor Mammon. De financiële gevolgen van een kerkbreuk wegen zwaarder dan de kerkbreuk zelf. De houtskoolschets geeft er blijk van. Zij is er primair opgericht om de activa van het kerkverband te borgen. Duidelijk is dat de behoudende flank het model ook helemaal niet ziet als een oplossing om enkel uit de impasse te geraken om van daaruit er weer naar toe te werken het kerkverband weer in ere te herstellen. Dat maakt het voorstel van een bedenkelijk niveau.

Freudiaanse vergissing

Als professor Kater in zijn preadvies als eerste argument om voor het voorstel van het moderamen te stemmen begint over de TUA zijnde een kennelijke freudiaanse vergissing, komt zijn retorisch bedachte preadvies over als preken voor eigen parochie. Het gaat dan ook niet over een gecontroleerde breuk, maar om controle over de breuk. Damage Control. Principes mogen simpelweg niks kosten. Niet de principes van het koninkrijk staan voorop, maar die van de portemonnee. De predikanten die de synode domineren, regelen de zaakjes goed voor zichzelf. Zij hebben belang bij de TUA en de emeritikas en dus is er een intrinsieke motivatie om een model te maken waar die zaken bewaard kunnen blijven. Het getuigt van geestelijke armoede.

Vuile handelingen

Als het zoeken van het koninkrijk daadwerkelijk de hoogste prioriteit zou hebben, zouden preaviseurs niet met dit advies hebben kunnen komen. Dan hadden zij erop aangedrongen de rust te bewaren, de tijd te nemen en de voorliggende rapporten te bespreken. Dan zouden ze gewezen hebben op de noodzaak om de eerst terug te gaan naar de kerken om die te consulteren om vervolgens zorgvuldig te onderzoeken op grond waarvan en waarom het niet mogelijk is de verschillen in Schriftverstaan te aanvaarden. Dat is de koninklijke weg, maar die smalle weg is niet genomen. Het voorstel zal al dan niet gemodificeerd worden aangenomen. Er is geen afgevaardigde die de teloorgang van de TUA voor zijn rekening durft te nemen. Professor Kater heeft het mis als hij de vuile handen relativeert door te zeggen dat de afgevaardigden geen vuile handen maken, omdat zij die al hebben. Dat is misleidend. Het versterkt het frame dat het kerkverband in brand staat, dat er acute beslissingen nodig zijn omdat de kerken daarop wachten. Het zijn beelden en ideeën, maar geen feiten. Argumenten doen er niet toe, want het gaat om beelden. Als je die beelden maar vaak genoeg herhaalt zijn ze waar. En dat afgevaardigden vuile handen hebben, rechtvaardigt niet om vuile handelingen te verrichten.  Het voorgestelde kerkmodel bevordert niet de vrede, maar de wanorde en dat past de kerken niet, want onze God is geen God van wanorde, maar van vrede.